Yüksekliği nasıl tanımlarız?
Adım atarak çıkamayacağımız yerler
veya düştüğünüzde yaralanma, ölüm riski olan her noktayı yüksek olarak
tanımlayabiliriz. Başka bir tanım ile bir nesnenin bulunduğu yerden yukarı da
olma durumudur.
Yüksekte çalışma nedir?
Ülkemizde yürürlükten kaldırılan
tüzüklerimize göre yüksekte çalışma; İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünde
dört metreden fazla olan yerler, Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
Tüzüğünde ise tabandan itibaren üç metreden daha fazla olan, düşme veya kayma
tehlikesi bulunan yerler şeklinde farklı mesafeler olarak tanımlanmıştır. Yapı
İşlerinde İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetmeliği Ek – 4 yapı alanları için
asgari sağlık ve güvenlik şartları A maddesine göre; seviye farkı bulunan ve
düşme sonucu yaralanma ihtimalinin oluşabileceği her türlü alanda yapılan
çalışma; yüksekte çalışma olarak kabul edilir.
İş güvenliği
açısından yüksekte çalışmayı tanımlarken uluslararası uygulamaları göz önüne
aldığımızda, insan bedenin ölçü olarak alındığını görebiliriz. İnsanların
boyları birbirinden farklı olsa da bir insanın denge noktası ikinci bel
omurudur. Bu yaklaşık olarak insanın göbek hizasına gelir. Bir başka deyişle,
ikinci bel omurunu geçen yerler yüksek, bu seviyenin üstünde yapılan çalışmalarda
yüksekte çalışma kabul edilir ve bu mesafenin üstünde çalışma yapılırken
mutlaka çalışanların uygun kişisel koruyucu donanımlar, teknik ekipmanlar ile desteklenmesi gerekmektedir.
Yüksekte çalışma yapılan yerler nerelerdir?
Çalışma yapılan yerler her zaman
yer üstünde olmayabilir. Yer altında yapılan çalışmalarda da yüksekte
çalışmalar yapılmaktadır. Tünelleri, madenleri, kuyuları örnek gösterebiliriz. Birçok
özel çalışma alanlarında yüksekte çalışma yer almaktadır. Çalışma yapılacak
yere ulaşmak ve çalışma yerinden başlangıç noktasına geri dönmek de yüksekte
çalışma kapsamımdadır. Yapılacak çalışmalar için iş izin sistemi ile birlikte
“İş Tehlike Analizi” de hazırlanmalıdır. Birçok konuda çalışanlara yardımcı
olacaktır.
- Enerji hatları
- Baz istasyonları
- Köprüler
- Barajlar
- Tersaneler
- İnşaatlar
- Havaalanları
- Ormancılık faaliyetleri
- Binaların dış bakımı ve temizliği
(camların
silinmesi)
- Fabrikalar
- Oyun parkları
- Maden
ocakları, taş kırma sahaları, beton santrallerinin içerinde birçok alanda da
yüksekte çalışmalar yer almaktadır.
Yüksekte çalışmaya hazırlık nasıl olmalıdır?
Çalışmaya başlamadan önce işin
yapılacağı ortam ile ilgili mutlaka bir takım hazırlıklar gerekmektedir. Bu
hazırlık aşağıdaki konuları içermelidir.
-
Risk
değerlendirmesi yapılması
-
Risk
değerlendirmesine uygun olarak işin en güvenli yapılış yönteminin belirlenmesi
-
Çalışma planının
hazırlanması
-
Çalışma esnasında
olabilecek kaza ve sonrasında kurtarmanın nasıl yapılacağının belirlenmesi
-
İş başı
konuşmalarının yapılması
-
Yüksekte çalışmada
öncelikli toplu koruma önlemelerinin sağlanması
-
İşaret ve
işaretçilere uyulması
-
Toplu koruma
yöntemleri yok ise, KKD ve yüksekte güvenli çalışmayı
sağlayacak teknik
malzemelerin hazırlanması
-
Çalışanların toplu
koruma, çalışma alanındaki tehlikeleri tanıyabilmesi
-
KKD ve teknik
malzemeler konusunda eğitim seviyelerinin tespit edilmesi
-
Sağlık
beyanlarının alınması şeklinde kontrol listesine uygun sıra ile hazırlıklar
yapılmalıdır.
Yüksekte çalışmayı 3 aşamada
incelemek gerekmektedir. 1. İşin öncesi, 2. İşin yapılışı, 3. İşin bitimi
sonrası. Yüksekte yapılacak çalışmalar
öncesinde iş sahibinden veya saha yetkilisinden mutlaka izin alınmalı ve
çalışma izni formu ve görevlendirme formu doldurulmalıdır. Çalışmalar sırasında
yapılacak işlerin, iş süresinin, kullanılacak ekipmanların, çalışacak
personelin, işle ilgili planlamanın ve daha bir çok konunun bu formda bulunması
gerekmektedir.
Yüksekte Çalışmada KKD seçimi nasıl yapılmalıdır?
Yüksekte çalışma yapan personeller çok tehlikeli işler kapsamında
çalıştıklarından dolayı kullanacakları ekipmanların KKD direktifine göre
kategori 3’ e uygun ekipmanlar kullanmalıdır. Ülkemiz de standart ve belgesi
olmayan hiçbir ürü satılmamalı ve alınmamalıdır.
Kategori 3 nedir? KKD
Yönetmeliğinde KKD Piyasaya Arzı Madde 5’e göre CE işareti taşımak zorundadır.
Bu Yönetmeliğe göre CE işareti taşımayan KKD’ ler hiçbir amaçla kullanılamaz,
satılamaz, fuarlarda sergilenemez ve tanıtımı yapılamaz. (Kişisel Koruyucu
Donanım Yönetmeliği Madde 5)
Kullanılacak ekipmanların üzerinde standart bilgileri, üretim seri numarası, üretici bilgisi olmalıdır. Etiket kullanılamayan ekipmanlarda ise standart, üretici bilgisi ve seri numara olması gerekmektedir. Aşağıda uygun bir etiket örneği yer almaktadır.
Yüksekte çalışmada kullanılacak ekipmanlar nelerdir?
1.
Kask/Baret
(EN 397 – EN 12492)
2.
İş
gözlüğü (EN 166)
3.
Tam korumalı vücut
kuşamı (EN 358 – EN 361 – EN 813)
4.
Eldiven
(EN388)
5.
Çift
kollu lanyard (EN 354, EN 355, EN 362, EN 12275)
6.
Pozisyon
alma lanyardı (EN 358, EN 353-2)
7.
İş
kıyafeti
8.
İş
ayakkabısı (S3)
Listelemiş olduğum ekipmanlar
yüksekte çalışmalarda kullanılacak en azami ekipmanlar olup, yapılacak işin
yerine niteliğine göre ekipmanların sayısı artabilecektir. Risk analizi ve işin
en güvenli yapılış yöntemlerinde bu seçime yardımcı olacaktır.
(Bkz. : www.kayasafety.com)
Yüksekte kimler çalışmalıdır?
Fizikken / ruhen işe uygun olan, eğitim
ve deneyimli kişiler çalışmalıdır. Fizikken / ruhen işyeri hekiminden alınan
işe giriş muayene raporu ve ek tetkiklerdir. Eğitimler ise; temel isg, elektrik
işlerinde isg, uygulamalı yüksekte çalışma ve kurtarma, daha teknik çalışmalar
var ise iple erişim teknisyenliği eğitimleridir. (Bkz. : www.kayatraining.com.tr ) Deneyim
ise; en az 1 yıl yüksekte çalışmış kişiler olmalıdır. Her yüksekte çalışma
ekibi en az 2 kişi olmak üzere ideal 3 kişiden oluşur. Her ekipte mutlaka
yüksekte çalışma deneyimi olan çalışanlar bulunur. Deneyimsiz çalışanlar
mutlaka gözetim altında çalıştırılır.
Sonuç olarak yüksekte çalışma konusunda detaylı çalışmalar yapılmalıdır. İşin
güvenli bir şekilde tamamlanabilmesi için her aşamanın titizlik ile ele
alınması gerekmektedir. Ülkemizin acil olarak “Yüksekte Çalışma Yönetmeliği”
bunun ile birlikte de standart çalışmasına ihtiyacı vardır. İngilizlerin 2005
yılında yayınladığı “The Work at Height Regulations 2005” örnek olarak
değerlendirilebilir.
Yüksekte güvenli çalışmalar
diliyorum
